موفقیتها و ناکامی های پروژه اگزومارس پس از فرود روی سیاره سرخ
- 8 years ago
ماموریت «اگزومارس» طی چند روز گذشته با فرودگر اسکیاپارلی و مدارگرد ردیاب گاز فراز و نشیبهای زیادی داشته است. جرمی ویلکس، خبرنگار یورونیوز با دانشمندان این پروژه صحبت کرده است.
فضاپیمای اگزومارس به سیاره سرخ رسید. بخش اصلی آن وارد جو مریخ شد، اما روند فرود کاوشگر ثابت آن «اسکیاپارلی» آنطور که انتظار می رفت پیش نرفت.
اگزومارس از تولد تا فرود
در مارس سال ۲۰۱۶، اگزومارس از پایگاه فضایی بایکونور در قزاقستان به سمت مریخ پرتاب شد. هدفش: یافتن نشانه ای از گاز متان در جو مریخ بود.
در این مأموریت فضایی بسیاری چیزها نخستین بار است که رخ می دهد: بار نخست است که اروپا توانسته است سفینه ای را روی سطح مریخ بنشاند، و این اولین مأموریت فضایی است که مستقیما برای یافتن نشانه های حیات روی بر سطح مریخ انجام می شود.
قرار بود که مدارگرد ردیاب گاز تصاویری از سیاره سرخ بگیرد. زمانیکه مدارگرد TGO توانست با موفقیت در مدار مریخ قرار بگیرد، لحظه شادی و هیجان بود.
اما فرودگر و کاوشگر ثابت اگزومارس، یعنی فرودگر اسکیاپارلی چندان خوش شانس نبود و تمام مراحل، دقیقا آنطور که پیش بینی می شد، پیش نرفت.
فرودگر اسکیاپرلی پس از ورود موفقیت آمیز به مدار مریخ، روند فرود خود را بر این سیاره سرخ آغاز کرد؛ اما تنها مدت کوتاهی پس از آغاز مراحل آن، ارتباط این وسیله با زمین به کلی قطع شد.
فردای آنروز مشخص شد که اسکیاپارلی به خوبی روی سطح مریخ فرود آمده اما در نزدیکی سطح سیاره با مشکل روبرو شده است
مشکل نرم افزاری یا مشکل مکانیکی در فرود؟
پس اسکیاپارلی روی سطح مریخ است ولی آنطور که انتظارش را داشتیم روی سطح سیاره سرخ فرود نیامد. با آندرا آکوماتزو از تیم عملیات و صحبت می کنیم. آندرا چه اتفاقی افتاد؟
آندرا آکوماتزو از تیم عملیات آژانس فضایی اروپا می گوید: «نمی دانیم دقیقاً چه چیزی طبق انتظار عمل نکرده است. قطعا متوجه چگونگی بخش بزرگی از عملیات فرود هستیم. از مرحله ابتدایی، بخشی که سرعت سفینه زیاد است و بخشی که چتر نجات باز می شود. فقط قسمت آخر را که چتر نجات رها می شود و موشک های شتاب گیر شروع به کار می کند، درست نمی فهمیم ونمی دانیم چه پیش آمد. همه داده ها را دریافت کرده ایم و مشغول پردازش این داده ها هستیم تا به تصویر روشنتری برسیم.»
وی درباره اینکه منظور از قابلیت فرود ما روی مریخ چیست، می گوید: «کاملا درست است که این آزمونی بود برای فناوری های اصلی که تا به حال طراحی کرده ایم و می خواهیم در مأموریت فضایی بعدی به کار ببریم. هنوز نمی دانیم که این فناوری ها کاستی هایی داشتند یا منطق کامپیوتر مستقر در فضاپیما نتوانسته است از اطلاعاتی که فناوری فراهم کرده است به درستی استفاده کند.»
استفان لوییس از تیم علمی ماموریت می گوید تعدادی از دانشمندان پروژه خوشحالند و تعدادی هم ناامید. وی می افزاید: «در این لحظه احساسات متضادی داریم.. خیلی دلمان می خواست که آزمایشهایی در سطح مریخ انجام بشود و داده هایی از سطح مریخ داشته باشیم. اما هدف کلی آزمایش AMELIA شناخت جو مریخ است. می خواسیتم ساختار وچگالی جو را هنگامی که سفینه از جو عبور می کند اندازه بگیریم و تمام این اطلاعات بالاخره به دست ما خواهد رسید به جز قسمت کوچک آخرش. بنابراین در آخر، تقریبا تمام نتایج علمی ای که می خواستیم بدانیم به دستمان خواهد رسید.»
چرا جستجوی گاز متان اهمیت دارد؟
البته اسکیاپارلی بخش کوچکی از پروژه اگزومارس است. از مدارگرد جستجوگر گاز خبرهای خوش می رسد. مدارگرد در مدار سیاره سرخ قرار گرفته و مأمور
فضاپیمای اگزومارس به سیاره سرخ رسید. بخش اصلی آن وارد جو مریخ شد، اما روند فرود کاوشگر ثابت آن «اسکیاپارلی» آنطور که انتظار می رفت پیش نرفت.
اگزومارس از تولد تا فرود
در مارس سال ۲۰۱۶، اگزومارس از پایگاه فضایی بایکونور در قزاقستان به سمت مریخ پرتاب شد. هدفش: یافتن نشانه ای از گاز متان در جو مریخ بود.
در این مأموریت فضایی بسیاری چیزها نخستین بار است که رخ می دهد: بار نخست است که اروپا توانسته است سفینه ای را روی سطح مریخ بنشاند، و این اولین مأموریت فضایی است که مستقیما برای یافتن نشانه های حیات روی بر سطح مریخ انجام می شود.
قرار بود که مدارگرد ردیاب گاز تصاویری از سیاره سرخ بگیرد. زمانیکه مدارگرد TGO توانست با موفقیت در مدار مریخ قرار بگیرد، لحظه شادی و هیجان بود.
اما فرودگر و کاوشگر ثابت اگزومارس، یعنی فرودگر اسکیاپارلی چندان خوش شانس نبود و تمام مراحل، دقیقا آنطور که پیش بینی می شد، پیش نرفت.
فرودگر اسکیاپرلی پس از ورود موفقیت آمیز به مدار مریخ، روند فرود خود را بر این سیاره سرخ آغاز کرد؛ اما تنها مدت کوتاهی پس از آغاز مراحل آن، ارتباط این وسیله با زمین به کلی قطع شد.
فردای آنروز مشخص شد که اسکیاپارلی به خوبی روی سطح مریخ فرود آمده اما در نزدیکی سطح سیاره با مشکل روبرو شده است
مشکل نرم افزاری یا مشکل مکانیکی در فرود؟
پس اسکیاپارلی روی سطح مریخ است ولی آنطور که انتظارش را داشتیم روی سطح سیاره سرخ فرود نیامد. با آندرا آکوماتزو از تیم عملیات و صحبت می کنیم. آندرا چه اتفاقی افتاد؟
آندرا آکوماتزو از تیم عملیات آژانس فضایی اروپا می گوید: «نمی دانیم دقیقاً چه چیزی طبق انتظار عمل نکرده است. قطعا متوجه چگونگی بخش بزرگی از عملیات فرود هستیم. از مرحله ابتدایی، بخشی که سرعت سفینه زیاد است و بخشی که چتر نجات باز می شود. فقط قسمت آخر را که چتر نجات رها می شود و موشک های شتاب گیر شروع به کار می کند، درست نمی فهمیم ونمی دانیم چه پیش آمد. همه داده ها را دریافت کرده ایم و مشغول پردازش این داده ها هستیم تا به تصویر روشنتری برسیم.»
وی درباره اینکه منظور از قابلیت فرود ما روی مریخ چیست، می گوید: «کاملا درست است که این آزمونی بود برای فناوری های اصلی که تا به حال طراحی کرده ایم و می خواهیم در مأموریت فضایی بعدی به کار ببریم. هنوز نمی دانیم که این فناوری ها کاستی هایی داشتند یا منطق کامپیوتر مستقر در فضاپیما نتوانسته است از اطلاعاتی که فناوری فراهم کرده است به درستی استفاده کند.»
استفان لوییس از تیم علمی ماموریت می گوید تعدادی از دانشمندان پروژه خوشحالند و تعدادی هم ناامید. وی می افزاید: «در این لحظه احساسات متضادی داریم.. خیلی دلمان می خواست که آزمایشهایی در سطح مریخ انجام بشود و داده هایی از سطح مریخ داشته باشیم. اما هدف کلی آزمایش AMELIA شناخت جو مریخ است. می خواسیتم ساختار وچگالی جو را هنگامی که سفینه از جو عبور می کند اندازه بگیریم و تمام این اطلاعات بالاخره به دست ما خواهد رسید به جز قسمت کوچک آخرش. بنابراین در آخر، تقریبا تمام نتایج علمی ای که می خواستیم بدانیم به دستمان خواهد رسید.»
چرا جستجوی گاز متان اهمیت دارد؟
البته اسکیاپارلی بخش کوچکی از پروژه اگزومارس است. از مدارگرد جستجوگر گاز خبرهای خوش می رسد. مدارگرد در مدار سیاره سرخ قرار گرفته و مأمور