Miroslav Krleža-Mario Fanelli: Drama \"Adam i Eva\'\'
- 8 years ago
''Adam i Eva'', drama jednočinka Miroslava Krleže, spada u ekspresionističku fazu njegova dramskog stvaralaštva. Prvi je put objavljena 1922, a zatim redovito u sklopu zbirki dramskih tekstova nazvanih ''Legende''.
Nadjenuvši im ova iskonska biblijska imena, Krleža u ovoj drami progovara o zamršenom odnosu dvaju ljubavnika, ispreplićući pritom zbilju i irealnost, dajući svemu širi kontekst međuljudskih odnosa.
Mario Fanelli režirao je 1969. ovu TV adaptaciju drame, sa izvrsnom glumačkom ekipom: Ana Karić, Zvonimir Črnko, Izet Hajdarhodžić, Božidarka Frajt, Dragan Milivojević, Lena Politeo, Hermina Pipinić, Ivo Fici, Zlatko Madunić, a u jednoj od epizodnih uloga, godinu dana prije smrti, pojavljuje se i veliki Tito Strozzi, po mnogima najistaknutiji krležijanski kazališni glumac svoje generacije, Krležin prijatelj i vršnjak.
Neke scene evociraju sličnost sa filmskim stilom Davida Lyncha, što je posebno zanimljivo s obzirom na godinu nastanka.
Ekspresionistički postav drame prelama se s elementima modernističke poetike (antropološka tematika, građanski milje, erotika kao izvor dramskoga konflikta), a osobito ga problematizira zatvorena dramska struktura Adama i Eve. »Ova jednočinka znači prema ranijim ,legendama' daljnji pomak prema skladnoj organizaciji dramskog sižea fabulativnom kružnicom« (S. Lasić). Središnji je konflikt također zgusnutiji nego u ostalim »legendama«: sažet je na odnos između žene i muškarca čija ljubavna veza doživljava tragičnu kulminaciju u hotelskoj sobi, bez potanjih prostornih i vremenskih određenja. Hotel kao »locus communis suvremene civilizacije« istodobno je i simbol »neautentičnog doma« (B. Donat). Izrazitije od ranijih »legendi« u Adamu i Evi prisutna je antropološka dimenzija, te je temeljni konflikt sveden isključivo na erotski odnos između muškarca i žene, lišen značajnijih socijalnih konotacija. Sukob između Čovjeka i Žene u početku drame je na vrhuncu: iscrpli su u svojem ljubavnom odnosu sva sredstva optuživanja, vrijeđanja i međusobne borbe, pružajući simboličku sliku neizbježnog sukoba spolova. Nastavak konflikta jest Čovjekov cinizam kao jedino preostalo mu sredstvo obrane i Ženino konzekventno izvedeno samoubojstvo. Na toj se točki očituje pripadnost Adama i Eve »legendama«: u paralelnoj egzistenciji realnog i irealnog svijeta, svijeta smrti i sna. U trenutku smrti Žena započinje život s onu stranu, grobnicom se kreće kao po sobi, te u mrtvačkom sanduku nalazi knjigu. Čovjek je otputovao vlakom, u vagonu se nakon teških strasnih svađa sa Ženom vraća trivijalnostima. Vode se banalni razgovori, netko pretjerano puši, čitaju se novine. Linearno teče sažimanje radnje na bitno. Pročitavši u novinama da je Žena počinila samoubojstvo, Čovjek se baca pod vlak. U sv
Nadjenuvši im ova iskonska biblijska imena, Krleža u ovoj drami progovara o zamršenom odnosu dvaju ljubavnika, ispreplićući pritom zbilju i irealnost, dajući svemu širi kontekst međuljudskih odnosa.
Mario Fanelli režirao je 1969. ovu TV adaptaciju drame, sa izvrsnom glumačkom ekipom: Ana Karić, Zvonimir Črnko, Izet Hajdarhodžić, Božidarka Frajt, Dragan Milivojević, Lena Politeo, Hermina Pipinić, Ivo Fici, Zlatko Madunić, a u jednoj od epizodnih uloga, godinu dana prije smrti, pojavljuje se i veliki Tito Strozzi, po mnogima najistaknutiji krležijanski kazališni glumac svoje generacije, Krležin prijatelj i vršnjak.
Neke scene evociraju sličnost sa filmskim stilom Davida Lyncha, što je posebno zanimljivo s obzirom na godinu nastanka.
Ekspresionistički postav drame prelama se s elementima modernističke poetike (antropološka tematika, građanski milje, erotika kao izvor dramskoga konflikta), a osobito ga problematizira zatvorena dramska struktura Adama i Eve. »Ova jednočinka znači prema ranijim ,legendama' daljnji pomak prema skladnoj organizaciji dramskog sižea fabulativnom kružnicom« (S. Lasić). Središnji je konflikt također zgusnutiji nego u ostalim »legendama«: sažet je na odnos između žene i muškarca čija ljubavna veza doživljava tragičnu kulminaciju u hotelskoj sobi, bez potanjih prostornih i vremenskih određenja. Hotel kao »locus communis suvremene civilizacije« istodobno je i simbol »neautentičnog doma« (B. Donat). Izrazitije od ranijih »legendi« u Adamu i Evi prisutna je antropološka dimenzija, te je temeljni konflikt sveden isključivo na erotski odnos između muškarca i žene, lišen značajnijih socijalnih konotacija. Sukob između Čovjeka i Žene u početku drame je na vrhuncu: iscrpli su u svojem ljubavnom odnosu sva sredstva optuživanja, vrijeđanja i međusobne borbe, pružajući simboličku sliku neizbježnog sukoba spolova. Nastavak konflikta jest Čovjekov cinizam kao jedino preostalo mu sredstvo obrane i Ženino konzekventno izvedeno samoubojstvo. Na toj se točki očituje pripadnost Adama i Eve »legendama«: u paralelnoj egzistenciji realnog i irealnog svijeta, svijeta smrti i sna. U trenutku smrti Žena započinje život s onu stranu, grobnicom se kreće kao po sobi, te u mrtvačkom sanduku nalazi knjigu. Čovjek je otputovao vlakom, u vagonu se nakon teških strasnih svađa sa Ženom vraća trivijalnostima. Vode se banalni razgovori, netko pretjerano puši, čitaju se novine. Linearno teče sažimanje radnje na bitno. Pročitavši u novinama da je Žena počinila samoubojstvo, Čovjek se baca pod vlak. U sv